Có rất nhiều nguyên nhân khiến một chiếc quạt đang quay đột nhiên bị hỏng. Đầu tiên bạn cần kiểm tra lại phích cắm và dây dẫn xem có bị lỏng hoặc đứt (do chuột cắn hoặc do sử dụng lâu ngày dây bị ải và đứt ngầm) ở chỗ nào không. Kẹt bạc cũng thường xuyên xảy ra, bạn chỉ cần dùng tay quay cánh quạt. Nếu thấy nặng và khó xoay thì do đó là nguyên nhân, nếu vẫn trơn nhẹ thì không phải.
Khi đã loại trừ những nguyên nhân kể trên, đừng vội nghĩ quạt của bạn đã bị cháy. Hãy tiến hàng kiểm tra thêm, có thể quạt chỉ bị hỏng tụ hoặc cháy cầu chì. Cách sửa chữa rất đơn giản, có thể làm tại nhà và không đáng bao nhiêu chi phí.
Xác định quạt không quay do hỏng tụ điện
Những cuộn dây đồng quấn trong stator được xếp đối xứng nhau. Khi hoạt động chúng tạo ra từ trường. Tụ điện sinh ra để làm lệch từ trường của các cuộn dây tạo thành một từ trường xoay. Như vậy, tụ điện có vai trò trước tiên là để khởi động cho động điện 1 pha.
Nguyên nhân: Sử dụng quạt trong nguồn điện không ổn định, hoặc sử dụng thời gian dài dẫn đến con tụ bị hỏng.
Biểu hiện của quạt bị hỏng tụ: Quạt không quay khi bật công tắc điện nhưng vẫn nghe tiếng è è ở động cơ. Chạm vào bầu sau của quạt thấy hơi rung nhẹ của âm thanh phát ra.
Khắc phục: mua con tụ khác về thay thế là được. Bạn để ý thông số của tụ đang dùng và thay thế loại tương tự. Giá tụ khoảng 20.000đ. Tụ quạt là loại không phân cực nên bạn nối lại tùy ý, dù tụ có 2 dây cùng màu hay khác màu cũng kệ nó.
Đa phần những loại quạt hiện nay (trong đó có Tico) thì con tụ nằm phía trên bầu quạt.
Xác định quạt không quay do cháy cầu chì
Cầu chì của quạt là một con tụ nhỏ nằm ở phía trước ngã 3 nối giữa tụ và cuộn chạy. Tác dụng của cầu chì là để bảo vệ stator khi quá tải. Khi nhiệt độ stator chạm hoặc vượt ngưỡng 130 độ thì cầu chì sẽ hỏng, dòng điện chạy qua stator bị ngắt trước khi cháy cuộn dây quấn. Bạn hãy theo dõi hình minh họa phía dưới để có thể hình dung rõ hơn.
Biểu hiện của quạt cháy cầu chì: Dùng đồng hồ vạn năng đo điện trở giữa 2 đầu phích cắm của quạt. Nếu không thấy có điện trở thì do cầu chì bị cháy.
Có 2 cách để khắc phục vấn đề này
Cách thứ nhất: mua con tụ khác về thay thế con tụ đã hỏng. Cách này thực hiện khá phức tạp vì bạn phải tháo hẳn động cơ quạt. Lục tìm trong bó dây chứa mối nối có tụ.
Cách thứ 2: Nối tắt để bỏ qua cầu chì. Cách này đơn giản và dễ thực hiện hơn nhưng stator không có cầu chì bảo vệ. Lần sau nếu quá tải sẽ phải mua quạt mới.
Cách thức thực hiện:
– Dùng 1 sợi dây điện có vỏ bọc luồn từ động cơ quạt men theo thân xuống đến bộ chuyển số.
– Nối đầu dây vừa luồn xuống đó với đầu vào 1 đầu nguồn điện không đi qua công tắc chuyển số. Lưu ý, đầu nối đó nối với dây đi từ trên bầu quạt đi xuống. Bạn không được bỏ qua dây đó mà nối thêm vào, tức là nối cả 3 dây với nhau.
Để quạt chạy ta phải nối dây với đúng bên đi ra cầu chì của tụ điện. Nhưng lúc này 2 dây của tụ là giống nhau, phân biệt bằng cách nào?
Ta phân biệt bằng cách đo điện trở, bạn cần có đồng hồ vạn năng. Trích 1 đoạn nhỏ(không cắt đứt dây nhé) ở 2 dây của tụ để có thể nối đầu dây vừa luồn.
Bật công tắc quạt về số yếu nhất, tiến hành nối đầu dây lần lượt với hai bên dây của tụ. Dùng đồng hồ vạn năng kẹp vào 2 đầu phích cắm của quạt để đo. Bên nào cho trị số điện trở lớn hơn thì đó chính là đầu cần nối dây.
Lưu ý, sau khi thực hiện xong bạn cần quấn băng keo cẩn thận ở mối nối và chỗ trích để đảm bảo không dò điện.
